Software testen: methoden, valkuilen en tips

Het testen van software is een onmisbare processtap geworden in de productie en programmering van softwareproducten om de kwaliteit, betrouwbaarheid en veiligheid van softwareproducten te garanderen.
Als essentieel onderdeel van de levenscyclus van softwareontwikkeling speelt het testen van software een cruciale rol bij het identificeren en oplossen van bugs voordat de software aan de eindgebruiker wordt geleverd.
In dit artikel gaan we dieper in op het onderwerp softwaretesten en delen we met u de ervaring die we hebben opgedaan in meer dan 15 jaar softwaretesten in eigen beheer en in IT-outsourcing.

Wat is softwaretesten?

Softwaretesten is het evalueren van een softwaretoepassing om ervoor te zorgen dat de toepassing voldoet aan de (door de klant) gespecificeerde vereisten en vrij is van fouten.
Dit proces omvat meestal het uitvoeren van de software in een gecontroleerde omgeving om bugs of defecten te identificeren en op te lossen en om gebreken in de bruikbaarheid aan het licht te brengen.

Wat zijn de verschillende soorten softwaretests?

Op het gebied van software testen zijn er verschillende benaderingen die verschillen op basis van verschillende criteria, zoals de mate van automatisering, de focus van de test of het moment van uitvoering in de ontwikkelcyclus.
Twee van de meest basale categorieën zijn handmatig testen en geautomatiseerd testen, die beide een essentiële rol spelen in het testproces.
Er zijn echter andere, meer specifieke soorten tests die kunnen worden gebruikt, afhankelijk van de projectvereisten.

• Handmatige tests

Handmatig testen is de meest traditionele vorm van software testen, waarbij testcases worden uitgevoerd door een menselijke tester zonder gebruik te maken van geautomatiseerde tools.
Deze methode is vooral geschikt voor verkennende tests, bruikbaarheidstests of andere scenario’s waarbij menselijk beoordelingsvermogen en flexibiliteit vereist zijn.
Het voordeel van handmatig testen ligt in het vermogen van de tester om intuïtief onverwacht gedrag of uiterlijk van de software te herkennen dat door geautomatiseerd testen over het hoofd zou kunnen worden gezien.
Handmatige tests zijn voorbestemd voor IT-outsourcing, de uitvoering volgens vooraf gedefinieerde regels, die niettemin aanvullende eisen stelt in vergelijking met automatisering, is daarom een van onze klassieke werkterreinen.

• Geautomatiseerde tests

Geautomatiseerde tests maken gebruik van speciale softwaretools om testgevallen zelfstandig uit te voeren en te controleren.
Dit type testen is vooral effectief bij het uitvoeren van terugkerende testcases of bij het controleren van grote hoeveelheden gegevens.
Geautomatiseerde tests zorgen voor een hoge efficiëntie en consistentie omdat ze sneller kunnen worden uitgevoerd dan handmatige tests en minder vatbaar zijn voor menselijke fouten.
Veel voorkomende toepassingen zijn regressietests, belastingtests en prestatietests.
Geautomatiseerde tests vereisen ook een bepaalde hoeveelheid mankracht in termen van implementatie en evaluatie over de laatste mijl, die we ook dekken met onze outsourcingdiensten.

Expert tip: De open source tool Selenium is bijzonder populair voor het geautomatiseerd testen van webgebaseerde software.
Zie ons andere blogartikel.

• Andere testtypes

Naast de bovengenoemde basisvormen van testen zijn er nog een aantal andere specifieke termen voor bepaalde soorten testen, die we hier alleen als overzicht zullen noemen:

• Functioneel testen: de functionaliteit van de software toetsen aan de functionele eisen om te garanderen dat de software doet wat hij moet doen.
  Een subtype is“smoke testing“, vaak ook “build verification testing” genoemd: Hierbij wordt een rudimentaire test van de functionaliteit van een applicatie uitgevoerd om ervoor te zorgen dat de belangrijkste functies foutloos werken. Het doel is om snel de stabiele delen van de software te identificeren voordat ze worden onderworpen aan een meer diepgaande en gedetailleerde test van de functionaliteit als geheel (zogenaamde“systeemtest“).
• Niet-functionele tests: evalueren de prestaties, bruikbaarheid, betrouwbaarheid en veiligheid van de software.
• Integratietesten: gericht op het vinden van fouten in de interfaces en interacties tussen verschillende softwaremodules of systemen.
• Acceptatietesten: worden uitgevoerd om te bevestigen dat de software klaar is voor levering en volledig voldoet aan de behoeften van de eindgebruiker.

Hoe voer je softwaretests correct uit?

In de praktijk is het cruciaal dat softwaretests systematisch, professioneel en volledig worden uitgevoerd om uiteindelijk foutloze en functionele software op te leveren.
Procesgerelateerde of structurele fouten zijn hier bijzonder verraderlijk en kunnen het succes van hele projecten in de weg staan.

1. Planning en voorbereiding

Succesvol testen van software begint met een gedegen testplanning.
Dit omvat de definitie van testdoelstellingen, de selectie van testmethoden en de toewijzing van middelen.
Bovenal is het belangrijk om duidelijke en meetbare doelen te stellen om het succes van het testproces te kunnen evalueren.

2. Ontwikkeling van testcases

De volgende stap is het ontwikkelen van testgevallen die alle aspecten van de applicatie omvatten.
Dit omvat functionele, niet-functionele, prestatie- en beveiligingsaspecten.
Goede testgevallen zijn specifiek, meetbaar, realiseerbaar, relevant en tijdgebonden.

3. Testuitvoering en documentatie

De eerder duidelijk gedefinieerde testgevallen moeten worden uitgevoerd in overeenstemming met een gestructureerd testplan.
Alle fouten en afwijkingen moeten worden gedocumenteerd in overeenstemming met gedefinieerde normen en categorieën, zodat ze gemakkelijker kunnen worden opgespoord en hersteld.

4. Analyse en rapportage van resultaten

De testresultaten worden vervolgens geanalyseerd op basis van de documentatie om de oorzaken van fouten te begrijpen en maatregelen af te leiden om de softwarekwaliteit te verbeteren.
Het is ook zinvol om rapporten te maken met de testresultaten en aanbevelingen voor het projectteam.

Onze tip: De resultaten van het testen kunnen vaak zelfs leerpunten opleveren, niet alleen voor het specifieke project, maar ook voor toekomstige projecten met hetzelfde team of dezelfde klant!
Het kan daarom nuttig zijn om testrapporten of een korte samenvatting ervan met het hele team te delen.

Typische foutbronnen bij het testen van software

Hieronder willen we enkele foutbronnen noemen die volgens ons vaak voorkomen:

• Onvolledige testdekking: Niet alle onderdelen van de applicatie worden getest, wat kan leiden tot onopgemerkte fouten.
  Dit is voornamelijk te wijten aan het feit dat stappen
  1. en
  2 (zie hierboven) niet zorgvuldig worden uitgevoerd.
• Gebrek aan realistische testgegevens: Tests die worden uitgevoerd met onrealistische gegevens kunnen het gedrag van de software in de echte wereld niet nauwkeurig voorspellen.
  Als onderdeel van de planning en voorbereiding (stap 1) moet ervoor worden gezorgd dat dit probleem wordt vermeden en dat er betrouwbare gegevensbronnen worden gebruikt.
• Te veel vertrouwen op handmatig testen: uitsluitend handmatig testen is tijdrovend en foutgevoelig.
  Daarom vertrouwen we ook op een evenwichtige mix van handmatige en geautomatiseerde tests om de efficiëntie en betrouwbaarheid te vergroten.
• Verwaarlozing van niet-functionele vereisten: Beveiliging, prestaties en vooral bruikbaarheid zijn net zo belangrijk bij het testen als functionele eisen en moeten dienovereenkomstig worden getest.

En tot slot: Welke constellaties herbergen bijzonder hoge risico’s op fouten bij het testen van software?

• Agile ontwikkelomgevingen: In agile omgevingen, waar flexibiliteit en snelle iteraties vereist zijn, is het belangrijk om snelle feedback te implementeren door middel van zogenaamde continue integratie en continu testen.
  Hier volgt een korte uitleg:
  • Continue Integratie (CI): Continue Integratie (CI) is een praktijk in softwareontwikkeling waarbij teamleden regelmatig hun werk integreren – vaak meerdere keren per dag – in een gedeelde repository (centrale opslagplaats).
    Elke integratie wordt dan automatisch geverifieerd door de software te bouwen en geautomatiseerde tests uit te voeren.
    Hierdoor kunnen teams problemen in een vroeg stadium herkennen en oplossen, wat resulteert in een hogere softwarekwaliteit.
    CI heeft als doel om het integratieproces te versnellen en te vereenvoudigen door de tijd en moeite die nodig is om wijzigingen te integreren te verminderen.
  • Continu testen (CT): Continu testen (CT) is het proces waarbij geautomatiseerde tests worden uitgevoerd als onderdeel van de softwareleveringspijplijn om zo snel mogelijk feedback te krijgen over bedrijfsrisico’s bij een softwarerelease.
    CT vindt plaats in alle stadia van de ontwikkelingscyclus, van de eerste codering tot de oplevering en daarna.
    Het doel is om softwarefouten zo vroeg en zo vaak mogelijk te identificeren en te corrigeren.
    Continu testen helpt om de kwaliteit van de software voortdurend te controleren en ervoor te zorgen dat de software voldoet aan de eisen van de gebruiker voordat deze in productie gaat.

• Grote projecten met meerdere teams: Bij grote projecten is een gecoördineerde teststrategie cruciaal om overlappingen en hiaten in de testdekking te voorkomen.
  Het gebruik van gemeenschappelijke teststandaarden en -tools kan de consistentie en efficiëntie verbeteren.
  Het is ook zinvol om een gezamenlijke coördinatie van het testen op te zetten.
• Projecten met hoge beveiligingseisen: Bij projecten waar beveiliging een hoge prioriteit heeft, zoals in de financiële sector of de gezondheidszorg of voor software voor zogenaamde kritieke infrastructuren, zijn gespecialiseerde beveiligingstests en regelmatige penetratietests essentieel, zelfs nadat de software is geïmplementeerd.

Conclusie

Softwaretesten is een complex maar onmisbaar proces dat een doorslaggevende bijdrage levert aan de kwaliteitsgarantie van softwareproducten.
Door de bovengenoemde best practices te volgen en het testproces aan te passen aan de specifieke eisen en constellaties van een project, kunnen IT-outsourcingproviders ervoor zorgen dat hun softwareproducten aan de hoogste kwaliteitsnormen voldoen.